Bir işi yaparken, bir amaca ulaşmak isterken yöntem değiştirmek, başarısızlığa neden olur. Beklenmedik sonuçlar doğurur.
Yaşam, uzun bir yolculuktur. Bu yolculukta kimileyin ıssız yollarda ilerlerken, kimileyin de derin ve hızlı akan derelerden geçmek zorunda kalırız. İşte böyle zorlu anlarda, kararlılık ve tutarlılık en büyük yardımcımız olur. "Dereyi geçerken at değiştirilmez" atasözü tam olarak bu durumu anlatır. Bir işi ya da süreci yürütürken, özellikle en kritik anında düşünülmeden yapılan değişiklikler risklidir ve beklenmedik sonuçlara yol açabilir.
Bu atasözünü günlük yaşamda pek çok alanda gözlemleyebiliriz. Örneğin, bir şirket büyük bir projeyi yürütürken, projenin ortasında liderini değiştirmesi işleri aksatabilir. Çünkü yeni gelen kişi sürece tam olarak egemen olmayabilir. Takımın dinamiğini bozabilir ya da önceki yapılanlara yabancı kalabilir.
Bir öğrenci sınav döneminde çalıştığı yöntemlerden memnunsa, bu dönemde yeni bir yöntem denemesi başarıyı tehlikeye atabilir. Çünkü zaman sınırlıdır ve değişimin sonuçlarını görmeye fırsat kalmayabilir.
Bu atasözü sadece bireysel kararlar için değil, toplumsal ve siyasal kararlar için de geçerlidir. Bir ülke, zor bir dönemden geçerken toplumu etkileyecek büyük adımlar dikkatle atılmalıdır. Çünkü böylesi adımlar, toplumda rahatsızlık yaratabilir. Bunun en somut örneğini bugünlerde öğretmen atamalarında yaşıyoruz. Ülkemizin en nitelikli okullarında (proje okulları) en başarılı gençler öğrenim görüyor. Bu okullarda görev yapan öğretmenlerimiz de çalışkan, başarılı, kendini sürekli geliştiren, özveriyle çalışan öğretmenlerimiz. Bu öğretmenlerimizin, dönem ortasında görev yerleri değişti. Kimileri açıkta kaldı. Dersler boş geçmeye başladı. Sınavlara hazırlanan öğrencilerimiz, öğretmensiz kaldı. Öğretmenler, öğrenciler, veliler kaygılı, gelecekten kuşkulu, karamsar.
Yer değişikliği, uygun ortamda, uygun koşullarda yapılırsa bir anlamı olur. Öğretim yılı sona erdiğinde, okullar tatile girdiğinde yapılması gerekirken dönem sonu beklenmeden yapılan bu uygulama toplumu derinden etkilemiştir.
Sonuç olarak, "dereyi geçerken at değiştirilmez" sözü, bize zor zamanlarda değişiklik yapmanın riskli olabileceğini anımsatır. Her değişiklik doğru zamanda ve uygun koşullarda yapılmalıdır. Aksi takdirde, çözüm ararken daha büyük sorunlarla karşılaşabiliriz. Bu yüzden önemli olan, kararlı ve sabırlı bir şekilde süreci tamamlamak, dereyi başarıyla geçmektir.
