Bir Eğitim Efsanesi
17 Nisan 1940 de kurulan Köy Enstitüleri’nin kuruluş öyküsü;
Bir diğer adıyla Köy Eğitim Kurumları olan bu okullarla ilgili bir dizi yazı yazıp paylaşıma açmak istiyorum.
Bunlar;
• Köy Enstitülerinin Kuruluşu
• Köy Enstitülerinin işleyişi
• Köy Enstitülerimiz
• Köy Enstitülerinin kapanışı
• KÖY Enstitüleri ve Aydınlarımız
1924 Yılında Amerikalı filozof John Dewey ülkeye davet edilir. İki ay içinde en büyük dört şehrin oklarlını gezer. Bir rapor hazırlar.
26 Ağustos 1924 te kendisi ile yapılan bir söyleşide şöyle der: “Çocukların yalnız hafızalarına yüklenilmemelidir. El işlerine önem verilmeli, Köy hayat ile irtibat kurulmalıdır. Örneğin tarım işleri yaptırılmalıdır.”
Kurucu liderimiz Gazı Mustafa Kemal Atatürk’ün “Köylü milletin efendisidir” şiarından sonra ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de köy ve kırsal kesimle ilgili sözleri şunlardır: “ Önümüzdeki yıllarda nüfusumuzun çoğunu oluşturan köylümüzün gerek öğrenim, gerek geçim konusunda düzeyini yükseltmeyi başlıca hedef tutacağız. Bu konuda elde edeceğimiz sonuçlara çok önem ve değer veriyoruz.”
Köy Enstitülerinin kurucusu ve Eğitim Bakanı Hasa Ali Yücel bu konudaki amacı şöyle belirtiyor:
“Erek, ezilmeyen, göçmeyen bir Türk vatandaşı, 15 yılda okuma-yazma bilmeyeni kalmamış bir Türkiye’ydi. Yaratıcı, çağdaş, üretken, ‘Yeni insanı’ yaratacak ortamın oluşmasıydı.
Köylüsü, kentlisiyle bir ulusal bütünlük içerisinde milletçe kalkınmamız, aydınlanmamız söz konusuydu.
Aydınlanmanın can suyu kitapla, kitap okuma seferberliği ile başlamalı. Bir ulusal kitaplığımız olmalı, kitap azık çantasına girmeli, ekin tarlalarına karışmalı.”
O tarihte Türkiye nüfusu 17 milyondu. Bunun 13 milyonu kırsal kesimlerde oturmaktaydı. Kırsal kesim çocuklarının %75 i okutulamamaktaydı. 17 Nisan 1940 te TBMM de 278 oyla kabul edilen yasayla bu okutulamayan köy çocuklarının okumaları sağlanacak. Oylamaya, arlarında sonradan Demokrat Parti yi kuracak olanlar Celal Bayar, Adnan Menderes ve Fuat Köprülü olmak üzere 148 kişi katılmamış.
Yasanın kabulünden sonra Milli Eğitim Bakanı asan Ali Yücel teşekkür konuşmasında;” Sayın arkadaşlarım! Bizim hazırladığımız, encümenlerin üstünde çalıştığı bu yasa tasarısını şu anda kabul etmiş bulunuyorsunuz. Bu yasanın ülkemizin geleceği, halkımızın eğitim gereksinimini ve köylümüzün kalkınması bakımından taşıdığı önem, onaylarınızla bir kez daha en köklü biçimde gerçekleşmiştir. Bunu görmekle büyük bir mutluluk duyuyorum ve kişisel olarak uzun yıllar kalbimde sakladığım bir ülkünün gerçekleşmesine tanık oluyorum. Onun için yüksek heyetinize bütün içtenliğimle, bütün yüreğimle bu tarihi anda en derin teşekkürlerimi arz ederim!” diyordu.
Köy enstitüleri böyle doğdu.